IZLOZBA U FRANCUSKOJ NACIONALNOJ BIBLIOTECI

Dragan Perovic
specijalno za “Nasu Borbu" iz Pariza

U Nacionalnoj biblioteci Francuske otvorena je ovih dana jedna izuzetna izlozba. Pod nazivom “Persijske divote", na njoj se mogu videti 160 dragocenih ilustrovanih rukopisnih knjiga iz perioda od 12. do 17. veka.

Spomenuta izlozba je zamisljena od strane Francisa Risara, glavnog konzervatora Nacionalne biblioteke u oblasti orijentalnih rukopisa. Istorijska hronologija njene postavke nas vodi preko vekova i dinastija, persijskih ateljea-biblioteka i princevskih dvorova. Izlozeni rukopisi daju prilicno kompletnu sliku umetnosti kaligrafske i bogato ilustrovane persijske knjige.

Na prelepim minijaturama naslikanim na stranicama tih dela, persijski princevi vladaju i organizuju bogate pirove okruzeni svojim ulizicama i ljubavnicama. Dosta je prikaza scena iz lova i progona divljih zveri, te ljubavnih avantura. Sve to u neverovatnom bogatstvu boja sa prelepim prikazima odece i gradjevina iz tog vremena.

Medju knjigama se mogu videti dela pesnika Atara, Hafeza i Tamija koja su pretece Lafontenovih basni, jer se u njima talentom umetnika persijske legendarne epopeje pretvaraju u moralne lekcije i misticke vizije.

Istorijski period koji tretira ova izlozba je jako bogat: vreme pokoravanja persijskog carstva od Aleksandra Velikog, vracanja nezavisnosti Persiji od strane Hosloeza Parvisa, smrtni duel izmedju helenizma i islama, te mongolsko osvajanje.

U mesanju kineskih i zapadnih uticaja, radja se jedna nova skola persijske minijature koja se karakterise izmenjenom ekspresivnoscu, sa cvetnim motivima i raznobojnim i sematskim crtezima planina.

“Persijske divote" nam pokazuju razvoj umetnosti minijature ciji 15. vek karakterisu slikama rajskih pejzaza, sa puno cveca i ptica, koje se redjaju na marginama stranica, ili se ponekad zaboravljaju i osvajaju stranicu. No, persijska umetnost minijatura dozivljava svoj paroksizam u 16. veku kad ce njen uticaj biti ogroman na citavu islamsku umetnost.

Ljubiteljima umetnosti se preko ove izlozbe pruza jedinstvena prilika da vide neka od remek-dela istorijskog nasledja covecanstva, u periodu u kome je knjiga jos uvek bila dragocena relikvija.