ZAPAD GUBI STRPLJENJE SA ZAGREBOM I SARAJEVOM, OD BEOGRADA SE OCEKUJE DA

Provera ispunjavanja uslova iz ministarske deklaracije EU zakazana je za kraj juna ili pocetak jula

Mirko Klarin
dopisnik "Nase Borbe" iz Brisela

Za promenu, u Briselu i Vasingtonu su, prosle sedmice, na diplomatskom tapetu bili Bosna i Hrvatska, a SR Jugoslavija je uglavnom ostavljena na miru. Dok su, u Briselu, u koordinaciji sa Karlom Biltom, Kontakt grupa i Politicki komitet EU svim bosanskim stranama i entitetima podelili lose ocene iz glavnih stavki mirovnog procesa i najavili prelazak na "robustniju implementaciju" Dejtona, ukljucujuci i "sok terapiju" za najlosije djake; u Vasingtonu je drzavni sekretar Olbrajt ocitala neuobicajeno ostru bukvicu hrvatskom sefu diplomatije Granicu, posebno iz predmeta saradnje sa haskim Tribunalom i tretmana srpske manjine.

Cinjenica da Zapad i njegov sve intimniji partner Rusija gube strpljenje sa Zagrebom i Sarajevom, ne znaci da ga imaju sa Beogradom. Sa njim su ga, naime, najpre izgubili, a u medjuvremenu su ga stekli taman toliko da sacekaju jos mesec ili dva... kako bi videli da li je Beograd razumeo poruke koje mu je Savet ministara EU uputio 29. aprila, zajedno sa trgovinskim povlasticama. Prosle sedmice, na zasedanju tzv. ad-hok grupe za bivsu Jugoslaviju, konstatovano je da, za sada, "nije bilo nikakvih pomeranja" u pravcu zadovoljavanja "ocekivanja" evropskih sefova diplomatije, izrazenih u politickoj deklaraciji koja je pratila odluku o odobravanju trgovinskih povlastica SR Jugoslaviji. Rec je, podsetimo, o "ocekivanjima" da ce vlasti u Beogradu poceti da ostvaruju poznate Gonzalesove preporuke (dijalog sa opozicijom, oslobadjanje stampe, reforma izbornog zakona i nezavisnost sudstva), kao i da ce otvoriti dijalog o resavanju kosovskog problema. Ad-hok grupa, koju cine diplomatski eksperti "petnaestorice" za bivsu Jugoslaviju, je tim povodom zakljucila da se prva "provera" do koje mere beogradske vlasti postupaju u skladu sa navedenim "ocekivanjima", obavi krajem juna ili pocetkom jula, a da se "sire preispitivanje" odnosa EU sa SR Jugoslavijom ostavi za najesen.

U medjuvremenu ce, kako je dogovoreno, diplomatskim kanalima Beogradu biti upuceno upozorenje da "cita doslovno, a ne izmedju redova", te da "shvati ozbiljno", politicku deklaraciju Saveta ministara od 29. aprila, kao i istog dana usvojeni dokument o regionalnom pristupu i "politici uslovljavanja" buducih odnosa EU sa drzavama bivse Jugoslavije. Istim, dakle diplomatskim kanalima, obnovice se pritisak za otvaranje predstavnistva EU na Kosovu, tj. u Pristini.

Prema izvorima "Nase Borbe" u Ad-hok grupi, dogovoreno je, takodje, da se Beogradu jasnije nego do sada predoci da odobrene autonomne trgovinske mere, odnosno povlastice, nisu i ne mogu da budu "cilj po sebi", odnosno vrhunac u odnosima neke zemlje sa EU. One se, naime, odobravaju kao neka vrsta "akontacije" za buduce raznovrsnije i razvijenije odnose. Te ako Beograd, da bi izbegao podvrgavanje strogim kriterijima koji su postavljeni za razvoj ugovornih odnosa, zakljuci kako mu u ovom trenutku sasvim dovoljno to sto sa Evropom moze da trguje pod povlascenim uslovima mogao bi da izgubi i te povlastice.