 |
|
Tri rivalske grupacijeRezultati parlamentarnih izbora u Republici SrpskojRepublicka izborna komisija sa Pala pozurila je da objavi preliminarne rezultate parlamentarnih izbora u RS prema kojima je Srpska demokratska stranka (SDS) osvojila 32,87 odsto, a Srpska radikalna stranka (SRS) 19,36 odsto glasova, cime se zeli prikazati da su te dvije stranke obezbijedile natpolovicnu vecinu, te da one mogu konstituisati novu vlast. Organi OEBS-a upozorili su da se ne koriste nepotvrdjeni preliminarni rezultati, nego treba sacekati objavljivanje konacnih rezultata, koji ce biti poznati neposredno prije odrzavanja ministarske konferencije o provedbi mirovnog sporazuma u Bonu 9. i 10. decembra.Nedovoljno snazna alternativaNa osnovu do sada objavljenih rezultata sa obje strane, cini se da SDS nije porazena onoliko koliko se ocekivalo. Izgleda da je SDS, i pored svih nevolja u koje su doveli svoj narod, uspjela pridobiti mnoge glasace tezom da su oni jedini garant ocuvanja srpske drzave, proglasavajuci svoje rivale izdajnicima srpskog naroda. U vrijeme zabrane TV-mreze sa Pala, oni su maksimalno koristili lokalne medije koji su pod njihovom kontrolom da plasiraju takve i slicne poruke svoje stranke. Pokazalo se da su se tamo gdje nisu dopirali mediji iz Banjaluke, prije svega TV, glasaci vise opredjeljivali za SDS.Cinjenica je da u RS jos nije izrasla snaznija demokratska politicka snaga kao ozbiljna alternativa nacionalistickim vladajucim krugovima. Demokratski orijentisane stranke, kao sto su Stranka nezavisnih socijaldemokrata (predsjednik Milorad Dodik) i Socijal-liberalna stranka (predsjednik Miodrag Zivanovic), nisu jos uspjele da znacajnije pridobiju biracko tijelo, tako da ce obezbijediti neznatan broj poslanika. Nasuprot tome postoje dvije snazne grupacije, vise-manje nacionalisticke orijentacije. To su tvrda nacionalisticka grupacija, koju cini SDS, i SRS kao njena posestrima, na kojima pociva rezim na Palama; drugu grupaciju cini novoformirani Srpski narodni savez (SNS) sa Biljanom Plavsic na celu, koja se sada racuna kao nesto umjerenija nacionalisticka stranka. Biljanu Plavsic je u njenom dosadasnjem sukobu sa Palama, pored ostalih, podrzavala relativno jaka Socijalisticka partija RS (SPRS), pa se racuna da bi se ona prilikom formiranja nove vlasti mogla pridruziti Biljani Plavsic, kao i neznatan broj manjih sarolikih stranaka od lijevih do izrazito desnih. Predstavnici medjunarodne zajednice, u svojim poslednjim procjenama, izrazavaju sve veci optimizam, smatrajuci da SDS i SRS nece dobiti apsolutnu vecinu u parlamentu, jer prema trenutno prebrojanim glasovima u BiH to nisu obezbijedili, a glasovi iz inostranstva tek treba da se prebroje. Po njima, u parlamentu ce se najvjerovatnije naci tri prilicno suceljene grupacije, i to: grupacija Biljane Plavsic i njenih pristalica sa onim stranackim poslanicima koji ce je podrzati; ultranacionalisticka grupacija rezima na Palama sa SDS i SRS, a treca bi bila prilicno sarolika sa strankama iz Federacije BiH i druge opozicione stranke iz RS, koje ne zele praviti svoju koaliciju niti uci u koaliciju sa prethodne dvije grupacije. U slucaju uravnotezenog odnosa snaga vodecih grupacija moguce je eventualno da se ravnomjerno podijeli vlast, sto je praksa u savremenom svijetu, ali na nasim prostorima do takvih dogovaranja rivalskih strana teze moze doci. Obicno se kod nas desava da poslije dolazi cak do jacih konfrontacija, sto moze, ovom prilikom, u RS dovesti i do dvovlasca. U tom slucaju moglo bi se desiti da pod pritiskom medjunarodne zajednice zapadni dio RS uspostavi odredjene veze sa Federacijom BiH, cime bi istocni dio RS bio izolovan i osudjen na dalje propadanje, jer mu ni Srbija, koja se takodje nalazi u teskoj politickoj i ekonomskoj situaciji, ne moze mnogo pomoci. To ne bi odgovaralo dejtonskoj BiH, jer cilj nije podjela RS, nego njena demokratizacija na cijeloj teritoriji. U svakom slucaju, situacija nece biti kao ranije. Ni novi parlament, a ni vlada, nece vise biti monolitni i u rukama samo jedne stranke. To je do sada bila SDS, jer je imala natpolovicnu vecinu u skupstini i vladu koja je do kraja sprovodila njenu politiku. Pri razmatranju daljeg razvoja situacije u BiH, treba imati u vidu da, za razliku od rezima na Palama, Biljana Plavsic zagovara pravnu, a ne partijsku drzavu, da zeli obracun sa kriminalom i zavodjenje reda u RS, a posebno je znacajno da je za saradnju i kooperativnost sa medjunarodnom zajednicom. Medjutim, sto se tice odnosa prema BiH kao jedinstvenoj drzavi, bitnih razlika nema, jer se na osnovu njenih dosadasnjih izjava moze zakljuciti da ce ona nastojati da sto vise poveca samostalnost i stepen drzavnosti RS, pa ce u pogledu njenog okretanja prema BiH, funkcionisanju njenih centralnih organa vlasti, povratku izbjeglih i prognanih Bosnjaka i Hrvata u RS ciniti onoliko koliko bude prinudjena zbog zahtijeva i pritisaka medjunarodne zajednice. Retoricko omeksavanjeTesko je predvidjeti da li ce i u kojoj mjeri rezim na Palama mijenjati ili makar ublaziti svoju politiku prema medjunarodnoj zajednici i provedbi Dejtonskog sporazuma. Simptomaticna je nedavna izjava Momcila Krajisnika da, iako nije odusevljen BiH kao drzavom, nece nikada raditi na njenom razbijanju, da je za doslovnu i potpunu provedbu Dejtonskog sporazuma, da uspostavljanje specijalnih odnosa entiteta sa susjednim drzavama »maticama« mora biti u saglasnosti sa sva tri naroda i dva entiteta i da u vezi s tim nikada nece ucestvovati u nekoj odluci koja bi se nametnula Muslimanima_Bosnjacima, ukoliko se s tim oni ne sloze. Politicki krugovi u Sarajevu, pitajuci se otkud takve promjene u stavovima Krajisnika, smatraju da bi to moglo biti zbog jakog pritiska medjunarodne zajednice, jer je Vestendorp prijetio Krajisniku smjenom u Predsjednistvu BiH ukoliko nastavi bojkot te institucije. On je zato prinudjen da retorikom omeksa svoje stavove, ili je mozda rec o pocetku njegove politicke kampanje za izbor clana Predsjednistva, sto treba da uslijedi poslije konstituisanja skupstine i imenovanja nove vlade. Vecina politickih analiticara smatra da je njegova namjera da pred ministarsku konferenciju u Bonu stvori dojam da rezim na Palama zauzima povoljniji stav u odnosu na medjunarodnu zajednicu i razrjesavanje bosansko-hercegovacke krize.Medjunarodna zajednica je odlucna da se Dejtonski sporazum sprovede u potpunosti. Sastav novoizabrane skupstine i vlade RS, zavisno od toga koja struja bude imala prevagu, moze samo otezati ili olaksati sprovodjenje tog sporazuma, ali nikako obustaviti, ili dalje odlagati. Uzgred, predstavnici medjunarodne zajednice isticu da nece dozvoliti da radikalna struja izvrdava i odlaze konstituisanje nove skupstine i formiranje nove vlade, cijeg mandatara odredjuje predsjednik RS Biljana Plavsic.
Sead Hadzovic
| |
| © 1997. Republika & Yurope - Sva prava zadrzana | Posaljite nam vas komentar |