NOVI CRNOGORSKI SIGNALI OKO SPORNOG GRANICNOG POLUOSTRVA

U krajnjem slucaju, moze i medjunarodna arbitraza, ali, u svakom slucaju, odvojeno od granicnog prelaza na Debelom brijegu, sto je bio uslov eks-predsednika Crne Gore

Herceg-Novi. - "Hocu da vidim krvi!", ovako je govorio komandant koncentracionog logora na Prevlaci, koji je na ovom spornom poluostrvu postojao od marta 1942. od septembra 1943. godine. I od 2.332 logorasa, koliko ih je ukupno proslo kroz ovaj logor, 53 su strijeljana, a 14 ih je tu umrlo. Na Prevlaci se i danas nalaze posmrtni ostaci 53 logorasa koji su bili iz Boke, Makarske, Ploca, Imotskog, Vrgorca, Korcule, Bilece, Gacka, Nevesinja, Trebinja i Dubrovnika.

Poslije skoro sest decenija, kao da su se rijeci zloglasnog italijanskog komandanta uselile u zitelje mjesta odakle su upravo bili logorasi i zbog Prevlake se aktiviralo strasno dubrovacko ratiste iako je Badinterova komisija na konferenciji u Hagu 1991. godine bila potpuno jasna: unutrasnje granice bivsih federalnih jedinica SFRJ postaju zasticene medjunarodnim pravom. Poslije godinu dana rata okolo Dubrovnika i blizu 200 zrtava, na osnovu sporazuma Cosic-Tudjman u Zenevi 30. septembra 1992. godine, na Prevlaku 20. oktobra 1992. godine stizu posmatraci Ujedinjenih nacija, koji se i danas nalaze na Prevlaci. Njih 28 ostaju do 15. jula ove godine.

Od pocetka ove godine sa crnogorske strane stizu razumniji signali nego ranije: pitanje Prevlake treba rjesavati dogovorom (u krajnjem slucaju medjunarodnom arbitrazom) i odvojeno od granicnog prelaza na Debelom brijegu (sto je bio uslov eks-predsjednika Crne Gore Momira Bulatovica). Skupstina Crne Gore formirala je (prvi put) ekspertsku grupu za granicu prema Hrvatskoj...

U Hrvatskoj je ekspertska grupa formirana prije skoro pet godina, na celu sa prof. dr Stjepom Obadom. Ostali clanovi grupe su Nikola Obuljen, mr Ivan Mustac, Radovan Solaric, dr Vesna Baric-Punda, Luka Korda i Pero Ljubic.

Ekspertska grupa Republike Hrvatske za granice odrzala je posljednji sastanak 3. aprila, na kome je jos jednom ponovljeno da je "granicna crta na kopnu precizno utvrdjena i da ona ne moze biti sporna od trenutka kada je Republika Hrvatska stekla nezavisnost 1991. godine".

Sastanak ekspertske grupe je i moguci odgovor na povoljne signale iz Crne Gore jer je dr Obad rekao da je "primljeno na znanje da je u Crnoj Gori utemeljena ekspertska grupa za granice" i dodao: "Stojimo na raspolaganju sto se tice strucnih gledista da o tome raspravljamo na bilateralnoj osnovi".

Clan ekspertske grupe dr Vesna Baric-Punda je tom prilikom rekla da ni granice na moru nijesu sporne: "Pozicija nase ekspertske grupe o razgranicenju morskih i podmorskih prostora u Bokokotorskom zalivu valjano su utemeljena na pravilima medjunarodnog prava. Naime, kopnena granica izmedju Hrvatske i Crne Gore u bivsoj federaciji i tacka na koju ona izbija na obali nije nikada bila sporna. To je tacka rt Konfin i od nje sada valja povuci morsku granicu, primjenom nacela crte sredine ili ekvidistancije izmedju Prevlake i rta Ostro na Hrvatskoj strani i poluostrva Lustica i ostrva Mamula na jugoslovenskoj strani u smjeru pucine". To istovremeno znaci da znatan dio hercegnovskog zaliva pripada Hrvatskoj, jer se trazi sredina od rta Konfina na hrvatskoj strani i Djurova rta na poluostrvu Lustica, pa se odatle povlaci prava linija izmedju Mamule i Prevlake. Pod naslovom "Iluzija zvana Prevlaka" prof. dr Caslav Pejovic, profesor pomorskog prava na Pravnom fakultetu u Podgorici, u "Nedjeljnoj Pobjedi" ocjenjuje da su sanse SRJ za dobijanje Prevlake vrlo slabe.

"Hrvatska strana se poziva na sporazum kojeg su 1992. godine potpisali tadasnji predsednik Jugoslavije Cosic i predsjednik Hrvatske Tudjman. Ovim sporazumom Jugoslavija je, izmedju ostalog, priznala suverenitet Hrvatske u medjunarodno priznatim granicama (clan 1) i njen teritorijalni integritet (clan 2). Time je Jugoslavija pravno priznala suverenitet Hrvatske u "avnojevskim" granicama koje su medjunarodno priznate granice Hrvatske, sto znaci i suverenitet Hrvatske na Prevlaci. U clanu 4. se kaze da su Jugoslavija i Hrvatska saglasne da sporno pitanje u vezi s Prevlakom rijesi pregovorima. Medjutim, ako je Jugoslavija priznala Hrvatsku u medjunarodno priznatim granicama, kao i njen teritorijalni integritet, to znaci da nijesu sporne kopnene granice sa Hrvatskom, vec da jedino moze biti sporno razgranicenje na moru. Ovo zbog cinjenice da medjunarodna zajednica nije priznala granice na moru, vec jedino kopnene granice. Situacija bi, recimo, bila bitno drugacija da je u clan 1. unijeta rezerva "osim granica na podrucju Prevlake" ili da je u clanu 4. umjesto "sporno pitanje" navedeni "teritorijalni spor". Postavlja se logicno pitanje: zasto je Jugoslavija priznala suverenitet Hrvatske u postojecim granicama, ako smatra da je pitanje granice sporno. Ne moze se istovremeno priznati jedna cinjenica kao nesporna, a tvrditi da je sporna", rekao je prof. dr Caslav Pejovic.

Petar Janicic