Knjiga poznatog beogradskog sociologa Bozidara Jaksica – skup svedocanstava o ideoloskim omamama, o raspadu SFRJ, o politickim naciokratijama i novom fasizmu, istorijskom krahu »realnog« i »samoupravnog« socijalizma, balkanskim paradoksima olicenim u definitivnoj propasti svih nacionalistickih politika na tlu bivse Jugoslavije, a zapocetim tako glasnim i trijumfalnim poklicima, o istorijskom prokletstvu etnoimperijalnih ciljeva, kao simbolu srpske politicke megalomanije, o socijalnom i ekonomskom krahu – predstavlja decenijski (1989–1999) hronoloski sazetak njegovog teorijskog angazmana na planu eksplikacije politickih, ekonomskih i socijalnih zbivanja na nasim prostorima, za vreme i neposredno nakon bratoubilackog rata »izatkanog od krvi, patnji, stradanja, borbi i zlocina, pljacke i bede i sveopsteg propadanja«.
Veci broj tekstova objavljen je u strucnim i naucnim casopisima, posto je prethodno saopsten na raznim naucnim skupovima u zemlji i svetu.
Jaksic, premda u mogucnosti da svesno pravi neadekvatnu hronolosku selekciju sopstvenih tekstova koji se odnose na pojavne oblike jugoslovenske krize i docnije na njihov krvav rasplet i tako ucestvuje u onome sto se vulgarnim vokabularom naziva »naknadna pamet«, to srecom ne cini. Stavise, on se ne libi da u knjigu uvrsti tekstove na koje bi i danasnji liberalni intelektualci gledali, u najmanju ruku, sa cudjenjem, ako vec ne sa prezrivim osmehom (npr. »Ponocne snohvatice« – o raskolu unutar Saveza komunista Jugoslavije 1990, ili »Tri predloga« – teze za skup povodom 70-godisnjice formiranja KPJ/SKJ 1919–1989), ali to cini funkcionalno kako bi svedocanstvo o totalnom raspadu zemlje bilo kompletno, a citalac imao postepen uvid u sveopstu tragediju za koju smo manje-vise sami krivi. Jaksic, doduse, navodi tri kljucna cinioca za krah SFRJ, sa kojima se u opstim crtama mozemo nacelno sloziti. To su: a) drustveni procesi koji su u zemljama Istocne Evrope doveli do sloma socijalizma, b) razlicitost istorijskih, ekonomskih i kulturnih korena pojedinih jugoslovenskih naroda i c) neposredni oblici sovinizma olicenih u pojavi Slobodana Milosevica i pocetni indikatori fasizacije Srbije.
Kao sto je monarhisticki jugoslovenski centralizam sa jakim i neprikrivenim primesama srboslavizma bio zamenjen titovskim totalitarnim federalizmom, tako je sada i ovaj potonji supstituisan »sovinistickim totalitarizmom«. Drustvena i politicka matrica je istovetna, samo su pojavni oblici drugaciji: vise se ne klice Titu, nego »Slobi«, ne vijore se zastave sa petokrakama, vec sa krstom i ocilima, medijski vokabular premda preko svake mere radikalizovan, kao i u prethodnom rezimu, ostaje u iskljucivim, apsolutnim kategorijama, sto se ima pripisati balkanskim naravima ali i politickoj naredbi s vrha; menja se dakle samo ikona, ram za nju ostaje isti. Klanjanje simbolima socijalizma i internacionalizma zamenjuje se klanjanjem svom etnosu, svom Bogu i svom novom Vodji. Dakle, struktura ljudskog ponasanja nije izmenjena, doslo je samo do nove ritualizacije politickog i javnog zivota. To je dovelo do gradjanskog rata sa dobro znanim posledicama; prokletstvo etnonacionalnih ciljeva je pokazalo svoje pravo lice.